پایگاه میوه و سبزی ایران - کود ارگانیک
مراحل تولید کود ورمی کمپوست
مرحله اول – بستر سازی
بستر تولید
کود ورمی کمپوست شامل هر نوع موادی است که بعنوان
زیستگاه پایدار کرم مورد استفاده قرار می گیرند.
بستر کرمها باید برروی سطح صاف و شیبدار بتنی و در سالن یا پوشش گلخانه‌ای ایجاد شود. برای این کار لازم است زمین مسطح بدون سنگ و کلوخ و خرده شیشه مرطوب شده و کوبیده شود.
بستر باید به دلایل زیر یک تا دو درصد شیب دار ساخته شود:
جدا شدن آب مازاد و شیرابه یا پساب از بستر جهت جلوگیری از فاسد شدن بستر
جمع‌آوری شیرابه از طریق کانال‌های مخصوص در مخزن
خارج کردن مواد ناشی از شستشوی کودهای مرغی یا حیوانی تازه
که حاوی مقدار زیادی اوره بوده و برای کرمها سمی و کشنده می‌باشند و یا خارج کردن سایر مواد سمی و مضر.
بستر کرم ایزینیا فوتیدا باید دارای شرایط زیر باشد:
قابلیت جذب بالا: کرم توسط پوست تنفس می‌کند در نتیجه مواد بستر باید قابلیت جذب آب بالایی داشته باشند.
دارای تخلخل مناسب باشد: کرمها به اکسیژن نیاز دارند در نتیجه اگر مواد بستر فشرده باشد نفوذ هوا کاهش یافته و تنفس کرم مختل می‌شود. اندازه ذرات، شکل ذرات، بافت ذرات و سختی آن بر میزان تخلخل موثر است.
مقدار کم پروتئین و یا نیتروژن (نسبت بالای کربن به نیتروژن): مواد پروتئین سریع شکسته شده و تولید گرما و اسید می‌نمایند که زندگی کرم را مختل می‌نماید لذا بستر باید دارای نسبت بالای کربن به نیتروژن باشد.
مرحله دوم- ایجاد سایبان
سایبان فضای تولید کود ورمی کمپوست باید از جنس آیرون شیت (پلیت) یا پلاستیک گلخانه‌ای با پایه‌های فلزی و یا حصیری باشد و از کرمها در برابر بارندگی و نور آفتاب محافظت کند.
ارتفاع سایبان بسته به شیوه تخلیه مواد آلی، مساحت مزرعه، نوع و جنس سایبان بین 2 تا 3 متر قابل تغییر است و بهتر است از پلاستیک برای پوشانیدن سطح بستر استفاده نشود زیرا لایه پلاستیک باعث افزایش درجه حرارت و جمع شدن گازهای مختلف در بستر می‌شود.
مرحله سوم- ایجاد پشته‌ای از کود گاوی نیمه پوسیده
در این مرحله از فرایند تولید کود ورمی کمپوست، لازم است پشته ای به شکل گنبدی به عرض 70 سانتیمتر، ارتفاع 40 سانتیمتر و طول دلخواه ایجاد شده و به‌منظور خروج شیرابه کود آبیاری شود. این بستر به ابعاد یک متر در یک متر و با ارتفاع 40 سانتیمتر به 30 الی 35 کیلوگرم خوراک و ماده بستری نیاز دارد. این مقدار برای 1000 تا 1500 کرم خاکی کافی است که تکثیر شده و عمل کمپوست‌سازی را از لایه‌های بالایی آغاز می کنند. چون کرمهای قرمز تمایل دارند که از قسمت‌های سطحی بستر تغذیه نمایند، عمق بستر نباید بیش از 30 تا 40 سانتیمتر باشد و اگر بستر دارای عمق بیشتری باشد، مواد آلی فشرده و بصورت غیرهوازی تجزیه شده و بوی نامطبوع و مواد سمی تولید کرده و منجر به مرگ کرمها می‌شوند.
مرحله چهارم- نگهداری نسبت مشخصی از کرمها درون پشته
جمعیت مناسب جهت تکثیر کرم ایزینیا فوتیدا، دو تا دو و نیم کیلوگرم در هر متر مربع و حداکثر پنج کیلوگرم است. در جمعیت‌های کمتر از این هم تولید مثل کاهش می‌یابد زیرا کرمها کمتر با یکدیگر تماس پیدا می‌کنند. در واقع جمعیت مناسب برای تولید کود ورمی کمپوست، پنج تا ده کیلوگرم در مترمربع است. زمان لازم برای تولید کود آلی در دمای 25 درجه سلسیوس هم در حدود 5/1 تا 2 ماه است و در این زمان تقریبا نیمی از وزن پشته تبدیل به کرم پوسال (ورمی‌کمپوست) خواهد شد.
کرمهای قرمز می‌توانند در یک روز معادل وزن خود تا دو برابر آن از زباله‌ها و بستر تغذیه کنند و %60 آنرا به کود ورمی کمپوست تبدیل کرده و دفع‌کنند. هر عدد کرم بالغ قادر است در یکماه (سی روز) 23 گرم کرم ورمی کمپوست تولید کند، اما بطور متوسط برای بازیافت هر یک کیلوگرم زباله غذایی در طول 24 ساعت حدودا دو کیلوگرم کرم خاکی نیاز است.
مرحله پنجم – آبپاشی پشته بصورت روزانه
بستر کرم ایزینیا فتیدا باید به صورت روزانه آبیاری شود تا شرایط محیطی مناسبی برای فعالیت کرمها و بلع غذا توسط آنها وجود داشته باشد. روش مناسب برای آب‌رسانی به پشته‌ها استفاده از شلنگ نرم پلی اتیلن شماره 16 مشکی و نصب آب پاش در سر آن است، به طوری که رطوبت هر نقطه همیشه در حدود %70 حفظ شود. زمان مناسب بین آب دهی هم بر اثر تجربه بدست می آمده و با توجه به میزان رطوبت تعیین می‌شود. ولی نقاط مختلف بستر باید حداقل هفته‌ای دو بار آب داده شود.
مرحله ششم – برداشت کود ورمی کمپوست پس از گذشت شش هفته
کود ورمی کمپوست پس از شش هفته آماده برداشت می شود. برای این کار کرم ایزینیا فتیدا ابتدا باید از بسترش جدا شود. جداسازی کرمها از پشته‌ها به این شکل انجام می‌گیرد که پس از اندکی هوادهی به بستر و کاهش رطوبت آن، از غربال برقی استفاده می شود و یا در صورت در دسترس نبودن دستگاه سرند از روشهای دیگر جداسازی کرم از بستر بهره گرفته می شود.